"2017/10051 sayılı Serbest Bölgelerde Türk Lirası ile Yapılabilecek Ödemeler Hakkında Karar" 11/05/2017 tarihli ve 30063 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
“3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu” (Kanun)’nun 9 uncu maddesinde;
“Kambiyo ve hizmetler:
Madde 9 – Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemeler dövizle yapılır. Bakanlar Kurulu ödemelerin Türk Lirası olarak yapılmasına da karar verebilir. …”
hükmü bulunmaktadır. Söz konusu Kanun maddesinin verdiği yetki uyarınca Bakanlar Kurulu’nca 11.05.2017 tarihli ve 30063 sayılı Resmi Gazete’de 13.03.2017 tarihli ve 2017/10051 sayılı “Serbest Bölgelerde Türk Lirası ile Yapılabilecek Ödemeler Hakkında Karar” yayımlandı. Türk Lirası ile ödemelerin teşvik edilmesi amacıyla alındığı düşünülen bu kararda;
1- Serbest Bölgeler ile diğer ülkeler arasındaki ticarete ilişkin ödemelerin dövizin yanı sıra Türk Lirası (TL) ile de yapılabileceği, bunun dışında kalan tüm ödemelerin ise sadece TL ile yapılacağı,
2– Kira, ruhsat, izin, belgeler ile işleticiler tarafından sağlanan hizmet ve faaliyetlere ilişkin tarife ve ücretlerin TL üzerinden belirlenip ödeneceği, tarifelerin TL olarak belirlenmesine ilişkin işlemlerin bu Kararın yürürlüğe girdiği tarihten (11.05.2017) itibaren 3 ay içerisinde tamamlanacağı (Ekonomi Bakanlığı karar kapsamında Serbest Bölgeler Özel Hesap Ücretlerini belirleyerek 12.05.2017 tarihli yazısı ile TBB’ye duyurdu. Yazıda liste kapsamı ücretlerin Serbest Bölge Müdürlükleri adına açılan ilgili hesaplara TL cinsinden ödenmesi gerektiği belirtiliyor),
3– Serbest Bölgelerde TL ile yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esasların Ekonomi Bakanlığı’nca belirleneceği
belirtildi.
Diğer taraftan, bu kararın yayımlanması birlikte 16.08.1985 tarihli “Serbest Bölgelerde Türk Lirasıyla Yapılabilecek Ödemelere Dair Karar” yürürlükten kaldırıldı. Yürürlükten kaldırılan kararda;
(1) Serbest Bölgelerdeki faaliyetler ile ilgili her türlü ödemelerin 6.6.1985 tarihli ve 3218 sayılı Kanunda belirtilen dövizle yapılacağı,
(2) Ancak, bölgede yatırım sırasındaki mal ve hizmet bedelleri ile işçi ücretleri ile kiraların Türk Lirası üzerinden ödenebileceği. Bölge Müdürlüğü ile bu bölgelerdeki diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara bütün ödemelerin Türk Lirası ile yapılacağı
hükümleri yer almaktaydı. Bu kararda atıf yapılan döviz tanımı da, 3218 sayılı Kanun’da, “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından konvertibl sayılan paralar veya ödemeyi sağlayan her nevi hesap ve belgeler” olarak yapılmıştı.
Buna göre, 11.05.2017 tarihi itibarıyla değişen uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Ekonomi Bakanlığı’nca açıklığa kavuşturulacak olsa da, kararın yürürlüğe girdiği 11.05.2017 tarihi itibariyle,
1- Serbest bölgeler ile diğer ülkeler arasındaki ticarete ilişkin ödemelerin sadece döviz ile yapılması zorunluluğunun kaldırıldığı, bu ticarete ilişkin faaliyetlerde döviz dışında TL ile de ödeme yapılabileceği,
2- Serbest bölgeler ile diğer ülkeler arasındaki ticarete ilişkin ödemeler dışındaki tüm ödemelerin de TL olacağına karar verildiği,
3- Her ne kadar serbest bölgelerin kambiyo mevzuatının uygulanması açısından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olduğu kabul edilse de, Türkiye kararda yer alan diğer ülkeler kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, Türkiye ile serbest bölgeler arasındaki işlemlere ilişkin ödemelerin TL olması gerektiği, diğer bir ifadeyle, Türkiye’den serbest bölgelere ve serbest bölgelerden Türkiye’ye yapılacak tüm transfer işlemlerinde TL’nin kullanılmasının gerektiği, bu amaçla bu işlemlere aracılık eden bankalarca firmalara TL cinsinden hesap açılıp işlemlerin bu hesaplar üzerinden gerçekleştirilmesinin uygun olacağı (Ekonomi Bakanlığı, karar kapsamında TBB’ye gönderdiği 12.05.2017 tarihli yazısında, Serbest Bölge Müdürlüklerine iletilen 11.05.2017 tarihli yazılarında serbest bölgelerde faaliyet gösteren banka şubelerinin bölge kullanıcılarına TL cinsinden hesap açmaları yönünde yazılı olarak talimatlandırılmaları gerektiğinin bildirildiğini belirtti),
4- Kararın yayımlandığı tarihten önce başlayan işlemlerde (akreditif, poliçe, fatura vs) ise işleme konu olan döviz cinsi üzerinden işlemlerin yapılabileceği mütalaa edilmektedir (GÜNCELLEME: Ekonomi Bakanlığı Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü karar kapsamında serbest bölge müdürlüklerine gönderdiği 22.05.2017 tarihli ve 56300 sayılı yazısında, serbest bölgeler ile Türkiye; serbest bölgeler arasında ve serbest bölge içerisinde gerçekleştirilen ticari işlemlerde Bakanlar Kurulu Kararından önce (11.05.2017 tarihinden önce) kesilen faturalar kapsamındaki ödemelerin de ödeme günlerinde TL olarak yapılması gerektiğini belirttiğinden kararın yayımlandığı tarihten önce başlayan ve kararla birlikte TL ödeme yapılması gereken işlemlerde ödemelerin TL olarak yapılması gerektiği mütalaa olunmaktadır).
Saygılarımızla
13.03.2017 TARİHLİ VE 2017/10051 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI EKİ SERBEST BÖLGELERDE TÜRK LİRASI İLE YAPILABİLECEK ÖDEMELER HAKKINDA KARAR